Apatiet (0)
Het mineraal
Apatiet is de naam voor een mineraalgroep; de samenstelling van apatiet kan verschillen. De algemene chemische formule van het chloor- en fluorhoudende calciumfosfaat is Ca5(PO4)3(F,Cl,OH).
De apatietreeks wordt onderverdeeld in:
- Fluorapatiet: Ca5(PO4)3F
- Chloorapatiet: Ca5(PO4)3Cl
- Hydroxyapatiet: Ca5(PO4)3OH
Tussen de chemische eindleden komt volledige menging voor. Fluorapatiet is verreweg het meest voorkomend, waardoor apatiet ook wel als synoniem voor fluorapatiet gebruikt wordt.
In apatiet kan ook een hoeveelheid carbonaat voorkomen. Verder bevat het doorgaans kleine hoeveelheden van bepaalde metalen, waaronder ijzer, mangaan, magnesium en uranium.
Kleur
Een aantal kleurvariëteiten heeft een eigen naam:
- gele apatiet heet beloviet;
- lichtgroene apatiet heet asparagoliet;
- groene apatiet heet tulliumiet;
- transparante helderblauwe apatiet heet moroxiet;
- roze apatiet heet mangualdiet.
Vindplaats
Apatiet wordt voornamelijk gevormd in pegmatieten, pneumatolieten, onder hydrothermale omstandigheden en in alluviale afzettingen. Het mineraal is zeer algemeen en komt onder andere voor in Birma in het gebied van Mogok (lichtblauwe, groene of kleurloze exemplaren), soms met kattenoogeffect. Vergelijkbare apatieten worden gevonden in Sri Lanka, deze zijn blauw en vertonen kattenoogeffect, andere zijn groen en geel.
In India worden groene stenen gevonden met kattenoogeffect. Fraaie rode apatieten zijn ontdekt in Pakistan, in het gebied van Nasart. Belangrijke voorkomens van edelsteenapatieten zijn ook bekend uit Brazilië, de stenen zijn daar blauw en groen, zelden lichtroze zoals in Morro Velho. Tot 10 cm grote blauwe kristallen komen voor in Urupuca, blauwachtige fluorapatieten komen uit Virgen da Plata en olijfgroene uit Campo Linda. In de VS komen apatieten voor in Maine (Violetkleurige tot 25 cm grote kristallen; de daaruit geslepen stenen wegen tot 170 kt).
Herkomst naam
De naam ('apatit') is bedacht door A.G. Werner waarschijnlijk ergens in het midden van de jaren 1780, die hij later beschreef als genoemd naar het Griekse werkwoord aπasάω (strikt ἀπasάω; getranslitereerd als apatáō) wat 'iemand bedriegen' of 'bedriegen' betekent, omdat , zoals hij schreef, "tot nu toe heeft het alle mineralogen misleid bij zijn identificatie". (Roycroft & Cuypers, 2015). Apatiet kan worden verward met beryl, milariet of fenakiet.
Industriële toepassing
Apatiet is het belangrijkste fosfaaterts. Uit apatiet wordt fosfor gewonnen, dat verder verwerkt kan worden tot andere fosfaten of fosforzuur. Verder wordt apatiet gebruikt voor het vervaardigen van meststoffen (superfosfaat). Bij de verwerking van fluorapatiet met zwavelzuur komt als bijproduct hexafluorkiezelzuur vrij. Hydroxylapatiet wordt gebruikt als deklaag voor medische prothesen om de botingroei te stimuleren.
Weetje
Het is niet verstandig om dit mineraal te reinigen met stoom of ultrasoon geluid. Ook is apatiet gevoelig voor warmte. Door verandering van temperatuur kan de kleur veranderen of verloren gaan.
|
Samenstelling: Ca5[(F,Cl,OH)(PO4)3] + As, Fe, Mg, Mn, Pb, Si, Sr, V, Se, CO3, SO4, U |
 |
Links
Meer informatie over het mineraal apatiet kun je o.a. vinden via onderstaan de links.
Apatite - Mindat.org
Apetite- Webmineral.com
Apatit-Gruppe - Mineralienatlas.de
Hieronder een overzicht van mijn apatiet mineralen.